Zaburzenia hormonalne – jak rozpoznać i zdiagnozować?

Czy ostatnio czujesz się bardziej zmęczona niż zwykle, masz wahania nastroju albo problemy z cerą, mimo że dbasz o siebie? A może od dłuższego czasu bezskutecznie starasz się o dziecko i zastanawiasz się, czy to nie kwestia hormonów? Zaburzenia hormonalne mogą objawiać się na wiele sposobów, często subtelnych, przez co łatwo je zbagatelizować. W tym artykule podpowiem ci, na co zwrócić uwagę, jakie badania wykonać i kiedy udać się do specjalisty.

Jak rozpoznać zaburzenia hormonalne? Najczęstsze objawy

Hormony to chemiczni posłańcy, którzy wpływają na niemal każdy aspekt naszego funkcjonowania – od metabolizmu po nastrój. Gdy ich równowaga zostaje zaburzona, organizm wysyła sygnały. Oto najczęstsze objawy, które powinny zwrócić twoją uwagę:

• Nieregularne miesiączki – cykl krótszy niż 21 dni lub dłuższy niż 35 dni może wskazywać na problemy np. z progesteronem lub estrogenem.
• Trądzik i przetłuszczająca się skóra – zwłaszcza u dorosłych kobiet, często związane z nadmiarem androgenów.
• Przyrost masy ciała bez zmiany diety – szczególnie w okolicy brzucha, co może sugerować insulinooporność lub problemy z tarczycą.
• Przewlekłe zmęczenie – mimo odpowiedniej ilości snu, typowe przy niedoczynności tarczycy.
• Wahania nastroju, drażliwość – np. w drugiej fazie cyklu (może wskazywać na niski progesteron).
• Problemy z zajściem w ciążę – zaburzenia owulacji często mają podłoże hormonalne.

Pamiętaj, że pojedynczy objaw nie musi oznaczać zaburzeń, ale jeśli zauważysz u siebie kilka z nich, warto przyjrzeć się temu bliżej.

Kiedy udać się do lekarza?

Nie każda drobna niedyspozycja wymaga natychmiastowej wizyty, ale są sytuacje, gdy warto skonsultować się ze specjalistą:

• Objawy utrzymują się dłużej niż 3 miesiące i wpływają na twoje codzienne funkcjonowanie.
• Masz nieregularne cykle lub bardzo bolesne miesiączki.
• Zauważyłaś nadmierne owłosienie typu męskiego (np. na twarzy).
• Próbujesz zajść w ciążę od ponad roku bez efektów (lub 6 miesięcy, jeśli masz ponad 35 lat).

Jakie badania wykonać? Diagnostyka krok po kroku

Jeśli podejrzewasz u siebie zaburzenia hormonalne, pierwszym krokiem powinna być wizyta u ginekologa-endokrynologa lub endokrynologa. Lekarz zleci odpowiednie badania, ale warto wiedzieć, czego możesz się spodziewać:

1. Wywiad i badanie fizykalne

Lekarz zapyta cię o:

• Regularność cykli
• Objawy towarzyszące
• Historię chorób w rodzinie
• Styl życia i dietę

Może też wykonać USG narządów rodnych, by sprawdzić np. stan jajników.

2. Badania krwi – kluczowe hormony

W zależności od objawów, lekarz może zlecić badania takich hormonów jak:

3. Dodatkowe badania

W niektórych przypadkach potrzebne będą:

• USG tarczycy – jeśli wyniki TSH są nieprawidłowe
• Krzywa cukrowa i insulinowa – przy podejrzeniu insulinooporności
• Badanie kortyzolu – przy objawach przewlekłego stresu

Najczęstsze zaburzenia hormonalne u kobiet

Zespół policystycznych jajników (PCOS)

Dotyka nawet 15% kobiet w wieku rozrodczym. Objawy to nieregularne miesiączki, trądzik, nadmierne owłosienie i problemy z zajściem w ciążę. Diagnozę stawia się na podstawie objawów, badań hormonów (podwyższone androgeny) i USG jajników.

Niedoczynność tarczycy

Gdy tarczyca produkuje za mało hormonów, możesz czuć się zmęczona, przybierać na wadze, mieć suchą skórę i wypadające włosy. Kluczowe jest badanie TSH – jeśli jest podwyższone, potrzebna będzie konsultacja z endokrynologiem.

Hiperprolaktynemia

Zbyt wysoki poziom prolaktyny może powodować zaburzenia cyklu, mlekotok i problemy z płodnością. Przyczyną bywa stres, ale też mikrogruczolak przysadki – dlatego ważne jest znalezienie źródła problemu.

Jak wspierać równowagę hormonalną na co dzień?

Zanim dotrzesz do specjalisty, możesz wprowadzić zmiany, które wspomogą twoje hormony:

• Dieta: Włącz zdrowe tłuszcze (awokado, orzechy), błonnik i chude białko. Ogranicz cukier i przetworzoną żywność.
• Sen: Śpij 7-9 godzin, najlepiej kładąc się i wstając o podobnych porach.
• Aktywność fizyczna: Umiarkowany ruch (np. joga, spacery) reguluje kortyzol i insulinę.
• Stres: Praktykuj techniki relaksacyjne – hormony stresu mogą zaburzać całą gospodarkę.

Pamiętaj, że zaburzenia hormonalne to nie wyrok – odpowiednia diagnostyka i leczenie (czasem wystarczy zmiana stylu życia!) mogą przywrócić równowagę. Jeśli planujesz ciążę, tym bardziej warto zadbać o ten aspekt zdrowia. Słuchaj swojego ciała i nie bagatelizuj niepokojących sygnałów!

Helen

Cześć! Mam na imię Helen – witaj w moim kawałku Internetu, gdzie kobiecość spotyka się z codziennością, a troska o siebie staje się czymś naturalnym, a nie luksusem.

Czytaj także  Aplikacje treningowe - przegląd i rekomendacje

Z wykształcenia jestem… właściwie nie to się tu liczy. Z wyboru – jestem kobietą, która lubi wiedzieć jak działa ciało, emocje i relacje. Kiedyś ciągle szukałam odpowiedzi w googlach – dziś tworzę to miejsce, żebyś Ty nie musiała ich szukać sama.

Piszę o tym, co bliskie:

• zdrowiu i urodzie, ale bez ściemy i wciskania „cudów za 199 zł”,

• ciąży i kobiecym ciele – z szacunkiem i normalnością,

• związkach – bo wiemy, że czasem kocha się z całych sił, a czasem po prostu ma się ochotę wyjść z domu w kapciach,

• i o codziennych poradach, które ułatwiają życie, kiedy masz dość chaosu i nadmiaru wszystkiego.

Nie jestem psycholożką ani lekarką. Jestem kobietą, która przeszła swoje, nadal się uczy, i dzieli się tym, co naprawdę działa.

Jeśli masz ochotę na miejsce, gdzie możesz odetchnąć, znaleźć inspirację i poczuć, że nie jesteś sama – to jesteś we właściwym miejscu. 🩷

Rozgość się!